Το όνομα πουζολάνες προέρχεται από την τοποθεσία Puzzuoli δυτικά της Νάπολης, στην Ιταλία. Οι πουζολάνες είναι λεπτόκοκκες κονίες με μορφή πούδρας. Είναι προϊόν ηφαιστειακών εκρήξεων. Περιέχουν οξείδια πυριτίου, αργιλίου, ασβεστίου, σιδήρου και αλκαλικά υλικά, στα οποία επέδρασαν υψηλές θερμοκρασίες. Όταν αναμιχθούν με υδροξείδιο του ασβεστίου αποκτούν συνδετικές ιδιότητες.
Οι πουζολάνες χρησιμοποιούνται ως προσμίξεις για τη βελτίωση των ιδιοτήτων και των αντοχών συνδετικών κονιών, του τσιμέντου ή του σκυροδέματος.
Φυσικές πουζολάνες Είναι η ηφαιστειακή τέφρα μαγματογενών πετρωμάτων, όπως η θηραϊκή γη και το Trass του Ρήνου, ή η τέφρα μεταμορφωσιγενών πετρωμάτων, που περιέχουν υψηλό ποσοστό αργίλου.
Τεχνητές πουζολάνες Είναι η σκωρία των υψικάμινων, η ιπτάμενη στάχτη από την καύση λιθάνθρακα ή λιγνίτη, η πυριτική παιπάλη – silica fume (κράματα σιδηροπυριτίου) και τα κονιορτοποιημένα κεραμικά.