ΚΑΘΑΡΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα υλικά, τα προϊόντα και οι τεχνολογίες δόμησης παρουσιάζουν μια τεράστια ποικιλία, που αναπτύσσεται διαρκώς και με ταχύτατους ρυθμούς. Η εποπτική αντίληψη καθώς και η εξειδικευμένη γνώση των ειδών που προσφέρει η αγορά και που αυξάνονται καθημερινά, είναι δύσκολη για τους κατασκευαστές, τους μηχανικούς και τους τεχνικούς της οικοδομής, πολύ δε περισσότερο για τους χρήστες των κτηρίων.

Η αξιολόγηση των ιδιοτήτων υλικών και προϊόντων πρέπει να συνδυάζει δύο βασικές κατηγορίες κριτηρίων:

• Την χρηστικότητά τους: Περιλαμβάνει την ευκολία εφαρμογής και χρήσης, τις μηχανικές και φυσικές τους ιδιότητες, το χρόνο ζωής τους και το κόστος τους.
• Το οικολογικό τους αποτύπωμα: Περιλαμβάνει τις επιπτώσεις της παραγωγής και χρήσης τους στις περιβαλλοντικές ισορροπίες, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανθρώπινη υγεία, αφού τα κτήρια αποτελούν το κέλυφος ζωής των ανθρώπων.

Οι κύριες πηγές γνώσης των ιδιοτήτων των υλικών είναι:

• Τα ισχύοντα κανονιστικά θεσμικά πλαίσια.
• Η επιστημονική έρευνα, κατάρτιση και υποστήριξη των ειδικών του κτηριακού τομέα.
• Η επαλήθευση μέσα από την εμπειρία των εφαρμογών.
• Η διαφήμιση των εταιριών παραγωγής και διακίνησης υλικών και προϊόντων.

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Οι τομείς της έρευνας και της επιστημονικής κατάρτισης είναι, στη σύγχρονη Ελλάδα, εξαιρετικά περιορισμένοι και υποβαθμισμένοι.

Η έρευνα επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την άδηλη οικονομική παρέμβαση των μεγάλων ή και παγκόσμιων πολυεθνικών εταιρειών παραγωγής και διακίνησης προϊόντων.

Εξ ίσου ευάλωτη απέναντι σ’ αυτή την πίεση είναι η πολιτεία, με αποτέλεσμα την αποποίηση της ευθύνης θεσμοθέτησης προδιαγραφών ασφάλειας και ελέγχου.

Ένα μεγάλο φάσμα των οικοδομικών προϊόντων αντιπροσωπεύονται, διακινούνται και διαφημίζονται άκριτα από τους ίδιους τους μηχανικούς, με αποτέλεσμα το εμπορικό κριτήριο να παραμερίζει και να συσκοτίζει τα κριτήρια ποιότητας.

Η ελληνική παραγωγή και αγορά, καθώς και μεγάλο μέρος των καταναλωτών, εξακολουθούν να παρακάμπτουν την περιβαλλοντική ασφάλεια, ως περιττή πολυτέλεια ή και ως ενοχλητική επιβάρυνση.

Αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών είναι ότι η γνώση των πραγματικών ιδιοτήτων και της ποιότητας των υλικών επαφίεται στη διαφήμιση των εταιρειών και διαμορφώνεται κυρίαρχα από αυτή. Η ανεξέλεγκτη, και αμφισβητήσιμη υπερπληροφόρηση του «μάρκετινγκ», αντί να προσφέρει, αφαιρεί κριτήρια. Υποβαθμίζει και εγκλωβίζει τον καταναλωτή και το χρήστη στη θέση του παθητικού, χωρίς κρίση καταναλωτή. Καλλιεργεί μία καταναλωτική παιδεία και ένα πολιτισμό, παραδομένο στη χρηστική αξία των πραγμάτων, ως το μοναδικό παράγοντα ευζωίας, όπου οι αυθεντικές ποιότητες, η περιβαλλοντική αρμονία και η ασφάλεια της ζωής, παραμερίζονται και εκμηδενίζονται. Οι συνέπειες στην οικονομία, στην ασφάλεια των χρηστών, στην ποιότητα ζωής, στο φυσικό χώρο και στο μέλλον της χώρας είναι ανυπολόγιστες.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Η αξιολόγηση ποιότητας των οικοδομικών υλικών, προϊόντων και τεχνολογιών, δεν μπορεί να θεωρείται έγκυρη και αξιόπιστη, εάν δεν περιλαμβάνει, εκτός από τις χρηστικές τους ιδιότητες, τα κριτήρια των περιβαλλοντικών τους ιδιοτήτων και των επιπτώσεών τους στην υγεία.

Βασικά κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένα υλικό ή προϊόν φιλικό προς το περιβάλλον και τους χρήστες του είναι:

• Ποσότητα εμπεριεχόμενης ενέργειας
• Επάρκεια φυσικών πόρων προέλευσης
• Ανακυκλωσιμότητά
• Συμβατότητά με την υγεία και το περιβάλλον

Η αξιολόγηση και βαθμονόμηση των οικοδομικών υλικών και προϊόντων με τη σύνθεση των παραπάνω κριτηρίων, απεικονίζει το τελικό οικολογικό τους αποτύπωμα, όμως δεν αποτελεί σήμερα καθιερωμένη μεθοδολογία. Οι διαθέσιμες έγκυρες ερευνητικές πηγές είναι σε παγκόσμιο επίπεδο αρκετά περιορισμένες. Τα επίσημα ισχύοντα θεσμικά πλαίσια είναι συντηρητικά, διστακτικά και πολύ συχνά αρνητικά, ιδιαίτερα όταν πρέπει να αντιπαρατεθούν σε παγκόσμιας εμβέλειας επενδυτικά συμφέροντα.

Η διάσταση όμως, που αποκτούν σήμερα οι καταστροφικές περιβαλλοντικές ανατροπές καθώς και η αδυσώπητη βούληση των ανθρώπων για επιβίωση προδιαγράφουν ότι τα περιβαλλοντικά κριτήρια θα αποτελέσουν στο μέλλον τον κυρίαρχο παράγοντα αξιολόγησης των υλικών και προϊόντων στον κτηριακό τομέα, όπως και σε όλους τους τομείς της παραγωγής και της κατανάλωσης.