ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ – ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

ΑΣΒΕΣΤΗΣ

Ο ασβέστης είναι πανάρχαιο υλικό. Στα αρχαία ελληνικά, ονομαζόταν «άσβεστος τίτανος», όπου η λέξη «τίτανος» δήλωνε την ορυκτή λευκή σκόνη και ο επιθετικός προσδιορισμός «άσβεστος» δήλωνε ότι αυτή δεν είχε σβήσει. Με την πάροδο του χρόνου, παρέμεινε μόνο το επίθετο «άσβεστος», το οποίο σήμερα δηλώνει τον κοινό ασβέστη.

Ο ασβέστης παράγεται από την καύση της ασβεστόπετρας, η οποία βρίσκεται σε μεγάλη αφθονία στην Ελλάδα.

Χημική σύνθεση

Η ασβεστόπετρα ή ασβεστόλιθος περιέχει ανθρακικό ασβέστιο (CaCΟ), που της δίνει σκληρότητα και την καθιστά δυσεπεξέργαστη. Ασβέστης μπορεί να παρασκευαστεί και από ασβεστόλιθους με μεγάλη περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο, όπως οι  δολομίτες, ακόμη και τα συνήθη μάρμαρα, όμως οι προσμίξεις άλλων στοιχείων μέσα στους ασβεστόλιθους αποτελούν παράγοντα μείωσης της ποιότητας του προϊόντος. H ποιότητα του ασβέστη με προσμίξεις 10 – 20 % θεωρείται μεσαία, ενώ, όταν υπερβαίνουν το 20 %, θεωρείται κακή. Ο καλός και παχύς ασβέστης περιέχει προσμίξεις κάτω από 10 %, είναι κάτασπρος και κατά το σβήσιμό του βράζει γρήγορα και απορροφά πολύ νερό.

Χρήση

Ο ασβέστης χρησιμοποιείται στα διάφορα κονιάματα εσωτερικών ή εξωτερικών επιφανειών, όπως γύψου, τσιμέντου, θηραϊκής γης κλπ., στα υδροχρώματα και στη χημική βιομηχανία, ως βοηθητική ύλη.

Η προσθήκη ασβεστοπολτού στα κονιάματα βελτιώνει την εργασιμότητά τους, αυξάνει τη συνδετική τους ικανότητα και διατηρεί υγρασία στη μάζα τους για αρκετό χρόνο, ώστε να στεγνώνουν ομοιόμορφα.

Η υδράσβεστος απορροφά CO, κατά την επαφή της με τον αέρα και μετατρέπεται πάλι σε σκληρή ασβεστόπετρα.

Παραγωγή

Η καύση του ασβεστόλιθου γινόταν παραδοσιακά σε βιοτεχνικά ασβεστοκάμινα. Τα παραδοσιακά, αυτοσχέδια ασβεστοκάμινα είχαν περιορισμένη παραγωγή και λειτουργούσαν με καύσιμη ύλη την ξυλεία της περιοχής. Στην πορεία του χρόνου και με την αύξηση των αναγκών, αντικαταστάθηκαν από βιομηχανικές μονάδες με μεγάλη παραγωγή.

Παλιό ασβεστοκάμινο Αντωνίου Παπιδά, στην Άνδρο

Από το επάνω στόμιο εισάγονται οι ασβεστόπετρες και από το στόμιο κάτω δεξιά βγαίνει η άνυδρη άσβεστος.
(από www.pitrofos.gr/paradosi/)

Τα σύγχρονα ασβεστοκάμινα είναι συνεχούς λειτουργίας και διακρίνονται σε φρεατοειδή ή οριζόντια. Τα οριζόντια, κυλινδρικά, περιστρεφόμενα ασβεστοκάμινα, εξασφαλίζουν ομοιογένεια καύσης, με μειονέκτημα τη μεγάλη κατανάλωση ενέργειας και την έκλυση περισσότερων καυσαερίων.

Η όπτηση των πρώτων υλών απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες. Ως καύσιμη ύλη, εκτός από λιθάνθρακες, λιγνίτη, πετροκόκ, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, χρησιμοποιούνται και απορρίμματα με αμφίβολες συνέπειες όσον αφορά στις εκπομπές καυσαερίων και στη ρύπανση της ατμόσφαιρας.

Κατά την όπτηση του ανθρακικού ασβεστίου (CaCΟ) σε θερμοκρασία περίπου 1000  ^οC, παράγεται διοξείδιο του άνθρακα (CO), που εκπέμπεται στον αέρα και παραμένει το οξείδιο του ασβεστίου (CaO),  η άνυδρη ή ελεύθερη ή αερική άσβεστος, με βάρος  45 – 70 % του βάρους της αρχικής ασβεστόπετρας.

Η ανάμιξη του ασβέστη (άνυδρης ασβέστου) με νερό, το «σβήσιμο του ασβέστη», δίνει υδροξείδιο του ασβεστίου Ca(OH), το σβησμένο ασβέστη ή υδράσβεστο.

Η διαδικασία αυτή γινόταν παραδοσιακά στον ασβεστόλακκο. Σήμερα γίνεται μέσα σε περιστρεφόμενη βαρέλα διαρκούς ανάδευσης που περιέχει νερό. Το νερό αντιδρά με το οξείδιο του ασβεστίου και προκαλείται ισχυρός κοχλασμός. Το «σβήσιμο» είναι ισχυρά εξώθερμη αντίδραση που συνοδεύεται από πυκνούς υδρατμούς. Το γάλα του ασβέστη που σχηματίζεται οδηγείται στους λάκκους ωρίμανσης, όπου παραμένει επί 20 ημέρες για φύρανση. Το τελικό προϊόν της φύρανσης είναι ο ασβεστοπολτός.

Περιβαλλοντικές ιδιότητες

• Η εμπεριεχόμενη ενέργεια του ασβέστη είναι σχετικά υψηλή: 1000 – 1200 kWh/t. Οφείλεται κυρίως στην ενέργεια που καταναλώνεται για την καύση του ασβεστόλιθου. Η σωστή επιλογή της καύσιμης ύλης επηρεάζει σημαντικά την απόδοση της καύσης και τις εκπομπές καυσαερίων. Η σύγχρονη τεχνολογία των ασβεστοκάμινων εξοικονομεί σημαντικό ποσοστό αυτής της ενέργειας.
• Η πρώτη ύλη του ασβέστη, οι ασβεστόλιθοι, είναι άφθονοι στον τόπο μας. Εξάγονται από λατομεία,  τα οποία βρίσκονται συνήθως σε μικρές αποστάσεις από τους τόπους παραγωγής του. Μετά την απόσπαση των ασβεστόλιθων, απαιτείται η αποκατάσταση του φυσικού χώρου.
• Ο ασβέστης είναι ανακυκλώσιμο υλικό. Τα ασβεστοκονιάματα μπορούν να ανακυκλωθούν για την παραγωγή οικοδομικής άμμου. Υπάρχει βέβαια η δυσκολία αποκόλλησής τους από πλίνθους και σκυρόδεμα.
• Κατά την καύση του ασβεστόλιθου εκλύονται σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, σκόνη και επιβλαβή αέρια, όπως διοξείδιο του αζώτου, τα οποία επιβάλουν τον καθαρισμό των καυσαερίων πριν απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα.
• Το ισχυρό αλκαλικό διάλυμα της ανάμιξης ασβέστη με νερό (τιμή pH ~ 12,5) προκαλεί, σε επαφή με το δέρμα, εγκαύματα. Απαιτείται προστασία δέρματος, ματιών και αναπνευστικών οδών.
• Ο ασβέστης είναι ευεργετικό υλικό, χαμηλού κόστους. Δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα και όξινες βλαβερές ουσίες από τον αέρα, εξισορροπεί την υγρασία των χώρων και έχει αποστειρωτική δράση. Σε παλιότερες εποχές το ασβέστωμα των κτηρίων ήταν βασικός κανόνας υγιεινής.