ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΟΜΙΚΟΥ ΠΗΛΟΥ

Ο πηλός που χρησιμοποιείται στη δόμηση είναι μείγμα χώματος που αποτελείται από υλικά διαφορετικής χημικής προέλευσης, σύνθεσης και  κοκκομετρίας, τα οποία συγκολλούνται μεταξύ τους με φυσική ορυκτή συγκολλητική ύλη, την άργιλο.

Ο πηλός περιέχει, από κοκκομετρική άποψη, χαλίκια, άμμο, ιλύ και άργιλο με διαφορετικές αναλογίες σε κάθε περιοχή και σε κάθε χώμα.

Χαλίκια και άμμος

Τα χονδρόκοκκα, χημικώς αδρανή συστατικά του πηλού είναι τα χαλίκια, (διαμέτρου > 2 mm) και η άμμος (διαμέτρου 2 – 0,06mm). Προέρχονται από τη θραύση πετρωμάτων. Είναι συστατικά αδρανή και σταθερά, δεν απορροφούν νερό και δεν δεσμεύουν χημικά άλλα υλικά. Εξασφαλίζουν την αντοχή του μείγματος σε πίεση, επειδή δεν αλλάζουν μέγεθος κόκκου όταν υγραίνονται. Μειώνουν σημαντικά το βαθμό συρρίκνωσης που παρουσιάζουν τα δομικά στοιχεία του πηλού κατά την ξήρανση. Ο πηλός, όσο στεγνώνει συστέλλεται και οι τραχείς κόκκοι της άμμου και του χαλικιού, που έχουν σταθερό όγκο, εμποδίζουν την συρρίκνωσή του.

Ιλύς

Τα λεπτόκοκκα, χημικώς αδρανή συστατικά τού πηλού είναι η ιλύς (διαμέτρου 0,06 – 0,002 mm), που απορροφά μόνο μικρές ποσότητες νερού. Η δράση της είναι η μείωση της τριβής μεταξύ των χονδρόκοκκων αδρανών υλικών κατά τη διαδικασία της συμπύκνωσης, οπότε αυξάνει τη σταθερότητα των κόκκων της άμμου καθώς γεμίζει τα μεταξύ τους κενά.

Άργιλος

Τα λεπτόκοκκα, χημικώς ενεργά συστατικά του πηλού είναι η άργιλος (διαμέτρου < 0,002 mm), που λειτουργεί ως φυσική συγκολλητική ύλη στο μείγμα του πηλού.

Ο πηλός απορροφά και συγκρατεί, εξαιτίας της αργίλου, μεγάλες ποσότητες νερού, εμφανίζει σημαντικές δυνάμεις συνοχής, μηχανικές αντοχές, εξαιρετικές φυσικές ιδιότητες και αποτελεί, μέχρι και σήμερα, το επικρατέστερο υλικό δόμησης στη φύση και στην ιστορία του ανθρώπου.

ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΑΝΤΟΧΕΣ

Ο προσδιορισμός της κοκκομετρικής σύνθεσης ενός δείγματος πηλού είναι αναγκαίος για τη διαπίστωση των μηχανικών του χαρακτηριστικών και της καταλληλότητας του σε δομικές εφαρμογές. Ιδιαίτερος  παράγοντας, που παίζει σημαντικό ρόλο στην μηχανική συμπεριφορά του πηλού είναι το είδος της αργίλου που περιέχει.

Οι διαφορετικές τεχνικές δόμησης του πηλού και τα διαφορετικά δομικά στοιχεία του καθορίζουν τις απαραίτητες κάθε φορά μηχανικές του αντοχές.

Η κοκκομετρική σύνθεση και οι μηχανικές αντοχές του πηλού διαπιστώνονται με δύο μεθόδους:

• Με εργαστηριακή έρευνα, δοκιμές και μετρήσεις. Είναι απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση για την παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων δόμησης (βιομηχανικά πλιθιά, επιχρίσματα κ.ά.), όπως και στην κατασκευή μεγάλων οικοδομικών έργων. Αποτελεί επίσης το πρώτο βήμα για την κατάρτιση οδηγιών, κανόνων και προδιαγραφών δόμησης.
• Με εμπειρικό τρόπο στο εργοτάξιο. Είναι μέθοδος πολύ χρήσιμη στην κατασκευή μικρών και διάσπαρτων οικοδομικών έργων και ιδιοκατασκευών.

Η γενική κατεύθυνση για το χαρακτηρισμό του πηλού, ανάλογα με την κοκκομετρική του σύνθεση, δίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα.